Koniec z kredytami walutowymi na Węgrzech?

Szacuje się, iż obecnie wartość kredytów walutowych na Węgrzech to około 3,4 biliona forintów czyli około 47 miliardów złotych. Liczba dotychczas przyznanych pożyczek tego typu to około 350 tysięcy, z tego 70 procent to hipoteki frankowe. Prawdziwy boom na kredyty frankowe w tym kraju miał miejsce gdy jeden frank szwajcarski kosztował 160 forintów.Dzisiaj wartość ta jest już dwukrotnie wyższa i opiewa na 290 forintów. W najbardziej newralgicznym momencie blisko 90 tysięcy rodzin miało problemy z regulacją swoich należności, a niejeden węgierski „frankowicz” stanął przed widmem eksmisji. Jednocześnie banki, korzystając z zapisów w umowach, podwyższały dodatkowo oprocentowanie, przez co należności wobec banku stawały się wręcz niemożliwe do spłaty.

Obecny Premier Viktor Orbán szedł do wyborów w 2010 roku z hasłem walki z bankowymi kredytami walutowymi. Twierdził, iż banki oszukały ludzi, wabiąc ich w pułapkę, z jednej strony nieprzewidywalnego kursu waluty, z drugiej jednostronnych zapisów w umowie, które stawiały je w uprzywilejowanej pozycji wobec ewentualnych zmian. Jednym z pierwszych kroków Orbána było zamrożenie kursów walut dla kredytobiorców oraz zawieszenie eksmisji z mieszkań. Od 2011 roku każdy Węgier mógł spłacić kredyt hipoteczny w całości po kursie niższym niż rynkowy, a rząd Węgierski dawał dodatkowe gwarancje na kredyty w forintach przeznaczone na spłatę.

Kolejnym krokiem rządu Orbána była próba zdelegalizowania kredytów walutowych, czemu sprzeciwił się jednak węgierski sąd najwyższy, argumentując, iż kredytobiorcy walutowi mieli lepsze warunki niż kredytobiorcy forintowi, z oprocentowaniem włącznie, i powinni byli być jednocześnie świadomi ryzyka walutowego. Wobec takiego orzecznictwa parlament Węgierski przyjął ustawę likwidującą spread walutowy oraz nakazującą zwrot różnicy wynikającej z nadpłaty wobec niejasnych zapisów umów kredytowych.

Dotychczasowa „krucjata” Viktora Orbána w walce z kredytami walutowymi miała swój finał w mijającym tygodniu. Zdaje się to być najważniejszy z dotychczasowych oraz jeden z ostatnich rozdziałów w historii węgierskich kredytów walutowych.

Początek mijającego tygodnia był dla wielu Polaków czasem odpoczynku i świętowania kolejnej rocznicy odzyskania niepodległości. Dla Węgrów, a w szczególności węgierskiego rządu oraz kredytobiorców w walutach obcych, początek tygodnia minął jednak pod znakiem dużych zmian.

Początek tych zmian ogłosił minister sprawiedliwości Węgier László Trócsányi. Zapowiedział on na 1 stycznia 2015, iż Węgry będą miały system bankowości działający uczciwie (bankowość fair). Co to oznacza dla Węgrów?

Początkiem zmian systemowych będzie przeliczenie wartości zobowiązań, które powinny również uwzględniać rekompensaty za większe, od zakładanych podczas podpisywania umów kredytowych, wahania kursów walut. Jest to konsekwencja wyroku sądu najwyższego oraz zmian w prawie, które zmuszają do wyrównania klientom strat wynikających z przeliczenia rat przy użyciu spreadu walutowego oraz jednostronne zapisy w umowach kredytowych. Feralne zapisy umów kredytowych zakładały między innymi możliwość zwiększenia oprocentowania przez bank bez zgody kredytobiorcy.

Zgodnie z wyliczeniami ministerstwa finansów przeprowadzenie powyższych zmian może zredukować wysokość wierzytelności bankowej nawet o ¼ wysokości kredytu.

Zgodnie z wypowiedzią rzecznika rządu Węgier wszystkie kredyty hipoteczne we frankach, euro oraz jenach będą przewalutowane na forinty po kursie z 7 listopada i z uwzględnieniem 20-25 procentowej obniżki kursu.

Dzisiaj, tj. 14.11.2014, ustawa o przewalutowaniu kredytów hipotecznych powinna być przegłosowana przez Węgierski parlament. Początek wielkiego przewalutowania planowany jest na luty 2015. Węgierski bank centralny do tego czasu będzie miał za zadanie utrzymanie płynności aktywów kredytobiorców poprzez zapewnienie środków bankom biorącym udział w akcji. Pomoc ta może opiewać na kwotę około 9 miliardów euro.

Należy jednak zaznaczyć, iż przewalutowanie kredytu nie jest obowiązkowe. Pozostanie jednak przy spłacie w walucie innej niż forint wymagać będzie spełnienia szeregu warunków. Każdy kto będzie chciał zostać przy dotychczasowej walucie kredytowania będzie mógł złożyć odpowiednie podanie w terminie 30 dni od wejścia w życie nowego prawa. Jeśli już złoży takie podanie będzie jeszcze musiał udokumentować swoje zarobki w walucie, w jakiej spłaca kredyt, co w tym momencie eliminuje zdecydowaną większość kredytobiorców walutowych z możliwości pozostania przy obecnej walucie spłaty. Orban nie ukrywa, iż jego celem jest likwidacja kredytów w walutach obcych na terenie Węgier. Nie może jednak zrobić tego poprzez bezpośredni zakaz przyznawania takich kredytów. W praktyce więc warunki pozostania jak i wzięcia nowego kredytu w walucie obcej będą na tyle wyśrubowane, iż nie będą osiągalne dla większości społeczeństwa Węgierskiego.

Należy jednak pamiętać, iż ryzyko walutowe w przypadku przewalutowania może zmienić formę w przyszłości w możliwość zwiększenia oprocentowania kredytowego, co w konsekwencji może zwiększyć comiesięczną ratę kredytu do kwoty wyższej niż wcześniej zdenominowanej w walucie obcej.

Na rezultaty zmian w kredytach walutowych będziemy musieli jeszcze poczekać co najmniej kilka miesięcy. A kto wie, może nawet kilka lat. Wszak co było korzystniejsze, pozostanie przy zagranicznej walucie kredytu lub przewalutowanie, zależy od niewiadomego w tym momencie kursu franka na przestrzeni najbliższych kilkudziesięciu lat oraz zmianach w oprocentowaniu kredytów w forintach.

Co na to Węgrzy? Wystarczy wspomnieć, iż Viktor Orbán został w tym roku po raz drugi z rzędu, a trzeci raz w życiu premierem Węgier, a koalicja, na której czele stoi, uzyskała 2/3 mandatów w węgierskim Zgromadzeniu Narodowym. Należy tutaj jeszcze wspomnieć, iż nie jest to jedyna zasługa polityki Orbána w stosunku do banków, ale ocena całości zmian i reform wprowadzonych przez niego na przestrzeni czterech ostatnich lat, które nie spotykały się zawsze z powszechną akceptacją opinii międzynarodowej. Czy jest to dobra droga dla Węgier? Opublikowane właśnie dane PKB rok do roku za trzeci kwartał 2014 roku dla krajów UE stawiają Węgry na trzecim miejscu z wynikiem 3,1% rdr. Druga jest tutaj Rumunia 3,3% rdr, a pierwsza Polska z 3,4% wzrostem rdr.