Rok temu zaczął się kryzys franka szwajcarskiego

Wszyscy pamiętamy potężne wahania na wykresie kursu franka szwajcarskiego sprzed roku. Do dziś wielu kredytobiorców odczuwa skutki związane z wydarzeniem z 15 stycznia 2015 r. Co się wówczas stało? Dlaczego? Jaka nauka płynie dla nas z tego wydarzenia? Rok po nim postaramy się podsumować problem.

15 stycznia 2015 roku odpowiednik polskiego NBP, Szwajcarski Bank Centralny SNB, ustami swojego prezesa Thomasa Jordana, poinformował, że zaprzestaje obrony kursu na poziomie 1,20 w odniesieniu do euro. Dodatkowo została obniżona przy tym stopa referencyjna z -0,25% do poziomu -0,75%, co realnie oznaczać miało spadek rentowności depozytów utrzymywanych w tej walucie. Jednak to ta pierwsza decyzja banku wywołała prawdziwą falę paniki na rynkach finansowych.

Wartość franka w odniesieniu do wszystkich walut, w ciągu zaledwie kilku minut od wydania oświadczenia przez SNB, wzrosła do poziomów nieoczekiwanych przez rynek. Minimalny kurs franka do euro, który nie miał być więcej broniony, spowodował wystąpienie tzw. luk cenowych. Tak sytuacja była pokłosiem utrwalonych zachowań inwestorów i traktowania obrony franka przed umocnieniem przez SNB jako pewnik. Dla części z nich lokowanie zleceń oczekujących w okolicach 1,20 na EUR/CHF aby zarabiać na zmianach kursu po interwencjach banku centralnego była stałą praktykom. Decyzja SNB dla rynków była szokiem, na który nikt nie był przygotowany. Również na crossie walutowym jakim jest para CHF/PLN czyli frank szwajcarski do polskiej złotówki, sytuacja stała się dramatyczna. W godzinach porannych na wykresie tej pary handel odbywał się w okolicach poziomów 3,5355, a już kilka minut po godzinie 10.30 wykres „oszalały” wskazując w maksymalnym odchyleniu wartość franka na 5,1934. Ostatecznie słynny czwartek przyniósł przecenę tych horrendalnych wartości i spadek ceny do 4,3160. Konsekwencją tych wydarzeń były również znaczne spadki notowani banków, które najczęściej udzielały kredytów we frankach – mBanku, banku Millenium, PKO BP oraz Getin Noble Bank.

W jednej chwili sytuacja osób spłacających zadłużenie w szwajcarskiej walucie zmieniła się diametralnie. Strach, powszechna panika i zaskoczenie były o tyle większe, że franka szwajcarskiego postrzegano dotąd jako walutę stabilną. Gwarancje obrony kursu artykułowane do tej pory przez SNB były traktowane jako pewnik okazały się nić nie warte.

Komentarze ekspertów po wydarzeniu pełne były słów o tym, że błąd popełnił każdy, kto zaciągając kredyt we frankach wierzył, że da się przewidzieć, z niemal stuprocentową pewnością, jaki będzie kurs kolejnego dnia, za miesiąc czy za rok. Dzisiaj możemy stwierdzić, że analizy dotychczasowych wykresów notowań czy zapewnienia jakiejkolwiek instytucji finansowej chociażby tak poważnej jak SNB nie mogą być pewną prognozą na przyszłość. Wyższe raty i większe całkowite zobowiązanie kredytowe to smutne informacje, z których wynika ciężka sytuacja poszczególnych kredytobiorców.

Ale nie należy zapominać o tym, że na kredyt należ patrzeć w całym jego okresie trwania. Tak, dzisiaj frank jest drogi, jednak nie możemy wykluczyć sytuacji gdzie dojdzie do jego wyraźnej przeceny. Wtedy dzisiejsze zwiększone raty mogą zostać skompensowane przez przyszłe niższe.

Paradoksalnie, ten tak nieobliczalny przez swoje działania bank centralny Szwajcarii może się okazać największym sprzymierzeńcem naszych frankowiczów. Silna rodzima waluta jest istotną przeszkodą dla rozwoju tamtejszej gospodarki i jakieś działania będą musiały zostać poczynione aby ten stan zmienić.

Gdy minęło już trochę czasu, a emocje nieco opadły – mądrzejsi o doświadczenie kryzysu Polacy przekonali się, że nie warto przywiązywać się do aktualnych kursów walut. Cena 3,50 zł za franka 14 stycznia postrzegana była za niekorzystną; dzień później większość kredytobiorców marzyło o tym, by ich kredyt dało się przewalutować po takim kursie.

Nieszczęśliwi kredytobiorcy maja teoretycznie dwa wyjścia awaryjne – przewalutowanie kredytu na rodzimą walutę i restrukturyzację (ten drugi przypadek to wyjście dla osób, które miałyby nie dać sobie rady ze spłatą wyższych rat). Polskie władze wielokrotnie zmieniały zdanie dotyczącego tego, czy państwo powinno pomóc kredytobiorcom (i czy je na to stać). Pomoc była jednym z punktów programu wyborczego prezydenta Andrzeja Dudy, jednak po dziś dzień nie wiadomo, czy ustawa ostatecznie powstanie i jakie zapisy się w niej znajdą.

Kontrowersje wokół kredytów we frankach, ich przewalutowaniu oraz wokół ustawy o pomocy państwa dla frankowiczów nie ucichną jeszcze długo. Przed nami zatem jeszcze wiele wzrostów i spadków notowań franka, zanim zapłacimy ostatnią ratę.